ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರದ ಬಜೆಟ್ ದಿನದ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಬರುವ ಪದಗಳು ನಿಮಗೆಷ್ಟು ಗೊತ್ತು?

ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರದ ಬಜೆಟ್ ದಿನದ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಬರುವ ಪದಗಳು ನಿಮಗೆಷ್ಟು ಗೊತ್ತು?

ಬಜೆಟ್ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮಗೆ ಈ ಪದಗಳನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ

ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್

ಯೂನಿಯನ್ ಬಜೆಟ್ ಎನ್ನುವುದು ಒಂದು ವರ್ಷದ ವಾರ್ಷಿಕ ಹಣಕಾಸು ಪತ್ರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸರ್ಕಾರದ ಅಂದಾಜು ಸ್ವೀಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚಗಳ ಪತ್ರವಾಗಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತರಹದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಂದ ಹೀಗೆ ಪಡೆಯುವ ಹಣವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿತರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜಾಹೀರಾತು-ಮೌಲ್ಯಮಾಪಕ ಸುಂಕಗಳು/ Ad-valorem duties : ಇವು ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬೆಲೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾದ ಸುಂಕಗಳಾಗಿವೆ.

ಪಾವತಿಗಳ ಸಮತೋಲನ / Balance of payments: ಪಾವತಿಗಳ ಸಮತೋಲನವು ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಬೇಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆಯ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ.

ಬಜೆಟ್ ಅಂದಾಜುಗಳು / Budget Estimates : ಇದು ವರ್ಷದ ವಿತ್ತೀಯ ಮತ್ತು ಆದಾಯ ಕೊರತೆಗಳ ಅಂದಾಜು. ಈ ಪದವು ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರದ ಖರ್ಚು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಆದಾಯದ ಅಂದಾಜುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.

ಬಂಡವಾಳ ರಸೀದಿ / Capital Receipt: ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರವು ಪಡೆದ ಸಾಲಗಳು. ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಾಲಗಳು, ಖಜಾನೆ ಬಿಲ್‌ಗಳ ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಸಾಲಗಳು ಬಂಡವಾಳ ರಸೀದಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ.

ಈ ವರ್ಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಇತರ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ, ಕೇಂದ್ರವು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಸಾಲಗಳ ವಸೂಲಾತಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ಷೇರುಗಳ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಿಂದ ಬರುವ ಆದಾಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಏಕೀಕೃತ ನಿಧಿ / Consolidated Fund: ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಹಣವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದು ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ಕಾರಿ ಆದಾಯಗಳು, ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಸಾಲಗಳು ಮತ್ತು ನೀಡಲಾದ ಸಾಲಗಳ ವಸೂಲಾತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ಖರ್ಚುಗಳನ್ನು ಏಕೀಕೃತ ನಿಧಿಯಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ನಿಧಿಯಿಂದ ಯಾವುದೇ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಆಕಸ್ಮಿಕ ನಿಧಿ / Contingency Fund: ಇದು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮತಿಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರವು ಕಾಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಬಳಸಲಾಗುವ ನಿಧಿಯಾಗಿದೆ. ಸರ್ಕಾರವು ತರುವಾಯ ವೆಚ್ಚಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆಕಸ್ಮಿಕ ನಿಧಿಯಿಂದ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನಂತರ ನಿಧಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ / Monetary Policy: ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿನ ಹಣದ ದ್ರವ್ಯತೆ ಮಟ್ಟವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಅಥವಾ ಬಡ್ಡಿದರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ (GDP)

ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ ಅಥವಾ GDP ಎಂಬುದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶದೊಳಗೆ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಸರಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಒಟ್ಟು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಹೆಚ್ಚಿನ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಳೆಯಲು GDP ಮಾನದಂಡವಾಗಿದೆ. ಜಿಡಿಪಿಯನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕ ಅಥವಾ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಬಹುದು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಅಂಕಿಅಂಶ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅನುಷ್ಠಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಅಂಕಿಅಂಶ ಕಚೇರಿ (CSO) ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಿಂದ ಡೇಟಾವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ದೇಶದ GDP ಅನ್ನು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ನೇರ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಗಳು / Direct and Indirect Taxes 

ತೆರಿಗೆಯು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಆದಾಯದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಶಾಲ-ಮಟ್ಟದ ತೆರಿಗೆಗಳಿವೆ - ನೇರ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ.

ನೇರ ತೆರಿಗೆ ಎಂದರೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ನೇರವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಪಾವತಿಸುವ ತೆರಿಗೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ತೆರಿಗೆ ಸೇರಿವೆ.

ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಜನರು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಪಾವತಿಸುವ ಹೊರೆ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ/ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಪಾವತಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಯ ಸರಳ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಜಿಎಸ್‌ಟಿ. ನಾವು ಉತ್ಪನ್ನ/ಸೇವೆಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದಾಗ, ಮಾರಾಟಗಾರನು ಮಾರಾಟದ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಪಾವತಿಸುವ ತೆರಿಗೆ.  

ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವಾ ತೆರಿಗೆ (GST)

ಭಾರತದಲ್ಲಿ, GST ಅಥವಾ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವಾ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸರಕು/ಸೇವೆಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ.

ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಸುಂಕ / Customs Duty

ನಾವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಅಥವಾ ಭಾರತದಿಂದ ಸರಕುಗಳನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡುವಾಗ, ಸರ್ಕಾರವು ವಹಿವಾಟಿನ ಮೊತ್ತದ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಸುಂಕ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ.

ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ / Fiscal Deficit

ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ ಎಂದರೆ ಸರ್ಕಾರದ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ, ಸರಳ ಪದಗಳಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಖರ್ಚಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಾಲ ಪಡೆಯದ ರಸೀದಿಗಳಲ್ಲಿ (ಆದಾಯ) ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಕೊರತೆ ಅಥವಾ ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ ಎಂದರ್ಥ. ವೆಚ್ಚವು ರಸೀದಿಗಳಿಗಿಂತ (ಎರವಲು ಪಡೆಯದ) ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದ್ದರೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಸಾಲದ ರಶೀದಿಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಅದರ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆಯಾಗಿದೆ.

ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆಯು ಸರ್ಕಾರವು ಗಳಿಸುವ ಆದಾಯವು ಅದರ ಒಟ್ಟು ಖರ್ಚುಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರ ನಡೆಸುವ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರ ಸಾಲ ಪಡೆದ ಹಣವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿ / Fiscal Policy

ಒಂದು ದೇಶವು ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರವು ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ದರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದರೆ, ಅದು ಜನರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಾಡಬಹುದಾದ ಆದಾಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಖರೀದಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಇದು ತರುವಾಯ, ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ತೆರಿಗೆ ಆದಾಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಖರ್ಚು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆ ನೀತಿಗಳನ್ನು ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಭೂದೃಶ್ಯವನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ.

ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ / Monetary Policy

ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಹಣದ ಹರಿವು ಅದರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ನೇರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸರ್ಕಾರವು ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿನ ದ್ರವ್ಯತೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ದೇಶದ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ - ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI). ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿಯು ಸುಸ್ಥಿರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ದ್ರವ್ಯತೆ (ಹಣದ ಪೂರೈಕೆ) ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು RBI ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಕ್ರಮಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದೆ.

ಹಣದುಬ್ಬರ / Inflation

ಇದು ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಬೆಲೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಹೆಚ್ಚಳ ವನ್ನು ಇದು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿಯ ಕುಸಿತವಾಗಿದೆ. ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಇಂದು ನಿಮ್ಮ ಬಳಿ ರೂ.1000 ಇದ್ದರೆ, ನೀವು ಕೆಲವು ಸರಕು/ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, 10 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಅದೇ ಮೊತ್ತವು ನಿಮಗೆ ಕಡಿಮೆ ಸರಕು/ಸೇವೆಗಳನ್ನು ತರುತ್ತದೆ. ಈ ಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿಯು ಕುಸಿಯುವ ದರವು ದೇಶದ ಹಣದುಬ್ಬರ ದರವಾಗಿದೆ.

ಬಂಡವಾಳ ಬಜೆಟ್ / Capital Budget

ಬಂಡವಾಳ ಬಜೆಟ್ ಬಂಡವಾಳ ರಸೀದಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಬಂಡವಾಳ ರಶೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಪಡೆದ ಸಾಲಗಳು, ವಿದೇಶಿ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಸಾಲಗಳು, RBI ಯಿಂದ ಸಾಲಗಳು, ರಾಜ್ಯ/UT ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಸಾಲಗಳ ವಸೂಲಾತಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ.

ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚವು ಆರೋಗ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು, ರಸ್ತೆಗಳು, ಭೂಮಿ, ಕಟ್ಟಡಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಮಾಡಿದ ವೆಚ್ಚಗಳು, ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಸರ್ಕಾರಿ ಕಂಪನಿಗಳು, ನಿಗಮಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡಿದ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಕಂದಾಯ ಬಜೆಟ್ / Revenue Budget

ಕಂದಾಯ ಬಜೆಟ್ ಆದಾಯ ರಸೀದಿಗಳು ಮತ್ತು ಆದಾಯ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಕಂದಾಯ ರಶೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ-ಸಂಬಂಧಿತ ಆದಾಯಗಳು, ಸರ್ಕಾರ ಮಾಡಿದ ಹೂಡಿಕೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಲಾಭಾಂಶ/ಬಡ್ಡಿ, ಸರ್ಕಾರ ಒದಗಿಸಿದ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ರಸೀದಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ.

ಆದಾಯ ವೆಚ್ಚವು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವೆಚ್ಚಗಳು, ಸಾಲದ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರವು ಪಾವತಿಸುವ ಬಡ್ಡಿ, ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ರಚಿಸದ ಯಾವುದೇ ವೆಚ್ಚವು ಆದಾಯದ ವೆಚ್ಚವಾಗಿದೆ.

ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆ / Finance Bill

ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದನಗಳಿಂದ ಕಾನೂನಾಗಿ ಶಾಸನವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ, ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯು ದೇಶದ ಹಣಕಾಸುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಸೂದೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆಗಳು, ಆದಾಯಗಳು, ಸರ್ಕಾರಿ ಸಾಲಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು.

ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದಾಗ, ಸರ್ಕಾರದ ಆದಾಯ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚಗಳು, ತೆರಿಗೆ ನಿಯಮಗಳು/ದರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆಯಾದ ತಕ್ಷಣ, ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ ಎಲ್ಲಾ ಹಣಕಾಸು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಉಭಯ ಸದನಗಳಿಗೆ ಮಂಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯ ರೂಪ.

ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನುದಾನ / Excess Grants

ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು ವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ಇಂತಿಷ್ಟು ಹಣ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿದ ಹಣವು ಸಾಕಷ್ಟಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಸರ್ಕಾರವು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ 115 ನೇ ವಿಧಿಯು ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನುದಾನದ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನಿಧಿಗಾಗಿ ವಿನಂತಿಯು ವಾರ್ಷಿಕ ಬಜೆಟ್‌ನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಹೋಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಅನುದಾನಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತಿ ಮತ್ತು ವಿನಿಯೋಗ ಮಸೂದೆಗಳ ಅಂಗೀಕಾರದ ಮೂಲಕ.

ಪರಿಷ್ಕೃತ ಅಂದಾಜುಗಳು / Revised Estimates

ಸರ್ಕಾರವು ಬಜೆಟ್ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಂಶಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧವಿರುವ ಗರಿಷ್ಠ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವರ್ಷ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಕೆಲವು ಸಚಿವಾಲಯಗಳು/ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಅಂದಾಜು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಧಿಗಳು ಬೇಕಾಗಬಹುದು. ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಅಂದಾಜುಗಳ ಈ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕೃತ ಅಂದಾಜುಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮರು-ವಿನಿಯೋಗ ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ಅನುಮೋದಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಕನ್ಸಾಲಿಡೇಟೆಡ್ ಫಂಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ

ಇದು ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಕನ್ಸಾಲಿಡೇಟೆಡ್ ಫಂಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಪಡೆದ ಆದಾಯ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಆಕಸ್ಮಿಕ ನಿಧಿಯಿಂದ ಭರಿಸಲಾದ ಕೆಲವು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಈ ನಿಧಿಯಿಂದ ಪೂರೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಧಿಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮೋದನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ಭಾರತದ ಆಕಸ್ಮಿಕ ನಿಧಿ / Revised Estimates

ಆಕಸ್ಮಿಕ ನಿಧಿ, ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ನಿಧಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ವಿಲೇವಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉಂಟಾದಾಗ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ರೂ.500 ಕೋಟಿಯ ಆಕಸ್ಮಿಕ ನಿಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.